Skip to content

3. Cung cấp ví dụ mẫu

Chương 3: Show, Don’t Just Tell – Cung Cấp Ví Dụ Mẫu

Mở đầu: Khi “nói miệng” là chưa đủ

Giả sử bạn nhờ một người bạn viết giúp bài đăng mạng xã hội và bạn chỉ nói:

“Viết kiểu hài hước một chút nha.”

Kết quả? Có thể người đó viết ra một bài “hài” kiểu châm biếm sâu cay, trong khi bạn chỉ muốn kiểu vui nhẹ nhàng. Không phải họ không hiểu — mà là “hài hước” trong đầu mỗi người khác nhau.

Với AI cũng vậy. Khi bạn chỉ nói, AI sẽ cố đoán ý bạn. Nhưng khi bạn cho ví dụ cụ thể, AI sẽ thấy được bạn muốn gì — và kết quả chính xác hơn nhiều.

Giải thích ý tưởng chính

Nguyên tắc “Show, don’t just tell” (tạm dịch: Hãy cho thấy, đừng chỉ nói) có nghĩa là: Đừng chỉ nói “viết vui nhộn”, “viết ngắn gọn”, “viết chuyên nghiệp” — mà hãy đưa ra ví dụ minh họa cho điều bạn muốn.

AI học rất nhanh từ mẫu. Khi bạn cho nó một ví dụ, nó sẽ quan sát:

  • Cách bạn mở đầu thế nào
  • Giọng điệu ra sao
  • Độ dài, cấu trúc, phong cách viết
  • Thậm chí cả cách dùng từ

Vì thế, cung cấp mẫu đầu ra (ví dụ như vài câu hoặc đoạn ngắn) là cách nhanh nhất để “huấn luyện tại chỗ” cho AI hiểu đúng hướng bạn muốn mà không cần nhiều lời giải thích.

Vì sao nguyên tắc này quan trọng

  1. Giúp AI “bắt tông” chính xác hơn: AI không biết “hài hước”, “trang trọng”, hay “thân mật” trong đầu bạn là thế nào — trừ khi bạn cho nó thấy.

  2. Tiết kiệm thời gian chỉnh sửa: Một ví dụ tốt có thể rút ngắn nhiều vòng “viết lại – chỉnh lại – nói rõ hơn”.

  3. Giúp kết quả đồng nhất: Khi bạn có nhiều nội dung tương tự (ví dụ: viết email, bài đăng, mô tả sản phẩm), việc cho mẫu giúp AI giữ đúng phong cách xuyên suốt.

Khi nào nên – và không cần – cung cấp ví dụ

✅ Nên cho ví dụ khi:

  • Bạn muốn một phong cách cụ thể (vui, nghiêm túc, chuyên nghiệp, cảm động, giản dị…).
  • Bạn cần đồng nhất nội dung giữa nhiều lần viết.
  • Bạn muốn dạy AI viết theo “chất” riêng của mình (ví dụ: giọng văn thương hiệu, cách nói của cá nhân…).

❌ Không cần ví dụ khi:

  • Bạn chỉ cần thông tin khách quan (ví dụ: “Liệt kê 5 quốc gia có dân số lớn nhất”).
  • Hoặc khi bạn đang tìm ý tưởng ban đầu, chưa biết mình muốn phong cách gì.

Ví dụ minh hoạ

Ví dụ 1 – Khi “nói” vẫn chưa đủ:

“Hãy viết một bài giới thiệu sản phẩm theo phong cách vui nhộn.”

AI có thể hiểu “vui nhộn” theo nhiều kiểu, và bạn khó kiểm soát kết quả.

Cách cải thiện:

“Hãy viết bài giới thiệu sản phẩm theo phong cách vui nhộn, giống ví dụ sau đây:

‘Bạn nghĩ chiếc bình nước chỉ để uống ư? Sai rồi! Nó còn là người bạn đồng hành tuyệt vời giúp bạn sống sót qua những buổi học 3 tiếng khát khô họng!’

Viết lại với phong cách tương tự cho sản phẩm tai nghe không dây.”

Kết quả: AI hiểu rõ bạn muốn kiểu “hài hước đời thường”, không phải châm biếm, và sẽ bám sát tông đó.

Ví dụ 2 – Khi bạn cần giữ phong cách viết riêng:

“Hãy viết lời cảm ơn khách hàng theo phong cách thương hiệu của tôi.”

→ AI không biết “phong cách của bạn” là gì.

Cách tốt hơn:

“Dưới đây là một ví dụ lời cảm ơn của thương hiệu tôi:

‘Cảm ơn bạn đã chọn chúng tôi – điều đó có nghĩa là rất nhiều đối với đội ngũ nhỏ bé nhưng đầy nhiệt huyết này!’

Dựa trên phong cách này, hãy viết 3 lời cảm ơn khác nhau cho khách hàng mới.”

Kết quả: AI sẽ hiểu cách bạn dùng từ (“nhỏ bé nhưng nhiệt huyết”), giọng điệu thân thiện, và giữ nguyên “tông thương hiệu”.

Mẹo nhỏ cuối chương

🌟 Mẹo 1: Nếu không có ví dụ thật, hãy tự tạo một mẫu ngắn thể hiện phong cách bạn muốn — chỉ 1–2 câu cũng đủ.

🌟 Mẹo 2: Khi làm việc lâu dài với AI, hãy lưu sẵn vài ví dụ mẫu để tái sử dụng, như “mẫu bài đăng Facebook”, “mẫu email thương hiệu”, “mẫu mô tả sản phẩm”.

🌟 Mẹo 3: Kết hợp nguyên tắc này với chương trước — “Be Specific”. Nói rõ bạn muốn gì, rồi cho thấy ví dụ để minh họa. Hai nguyên tắc này đi cùng nhau rất hiệu quả.

Tóm lại

Đừng chỉ nói cho AI biết bạn muốn gì – hãy cho nó thấy bạn muốn nó làm thế nào.