Ảo tưởng lớn nhất của người mới bắt đầu tự học

Hay: Người mới bắt đầu tự học không bỏ cuộc vì thiếu thông minh, mà vì hiểu sai quá trình học.

Bắt đầu sai chỗ

1. Động lực là thứ quyết định

Người mới thường tin rằng phải có đủ hứng thú, đủ cảm hứng thì học mới hiệu quả. Điều này khiến việc học phụ thuộc hoàn toàn vào trạng thái tinh thần, vốn rất thất thường.

Nói một cách rất ngắn gọn: Động lực là một loại cảm xúc, mà cảm xúc thì không ổn định. Vậy nên, đừng dựa vào động lực.

Vậy thì dựa vào cái gì? Dựa vào kỉ luật. Trong quân đội thì không có chuyện bạn phải có động lực để dậy lúc 5 giờ sáng đâu, mà bạn PHẢI dậy vào giờ đấy, đều đặn, hàng ngày.

2. Phải tìm được phương pháp học “chuẩn” rồi mới bắt đầu.

Người mới chưa học đủ lâu để biết mình cần tối ưu cái gì, nhưng lại mất rất nhiều thời gian tìm “cách học tốt nhất”. Kiểu hay lên mạng tìm "những mẹo học tiếng anh đơn giản" hay "10 điều bạn nên làm để cải thiện tiếng anh", nhắn tin trên Messenger vào lúc 2h sáng nhờ chỉ cách học Tiếng Nhật xong lặn mất tăm (trải nghiệm cá nhân ;-;). Đừng và ĐỪNG.

Tóm lại, Bạn đang tối ưu quá sớm cho một hệ thống còn chưa tồn tại. Vậy nên, điều cần làm là tạo một hệ thống học tập, sẽ được bàn thêm ở bài viết Hệ thống. À không, điều THỰC SỰ ĐẦU TIÊN bạn nên làm là học cmn đi, học cái gì cũng được, 1 phút cũng được, 5 phút cũng được, 2 từ mới cũng được, xây dựng hệ thống nghe hơi to nên bắt đầu từ mấy cái rất nhỏ thôi.

Tự tin sớm hơn mức cần thiết

Dùng một cái tên chính thức hơn là Hiệu ứng Dunning-Kruger nhé.

Hiệu ứng Dunning-Kruger là khi bạn tự đánh giá cao khả năng của bản thân hơn khả năng thật sự. Hiệu ứng này được giải thích là do những người có khả năng thấp thường có những ảo tưởng về bản thân (illusory superiority) và nhận thức về bản thân thấp (self-awareness).

Các nghiên cứu còn cho rằng những người có khả năng thấp thường đánh giá rất cao khả năng của bản thân, cũng như thất bại trong việc tự phát hiện ra điểm mạnh và điểm yếu. Theo nhà tâm lý học Dunning, việc này có thể dẫn đến 2 vấn đề:

Thiếu hụt kỹ năng và chuyên môn dẫn đến chất lượng công việc kém khi hoạt động ở lĩnh vực mà mình không đủ năng lực.

Sự sai lệch kiến thức khiến chúng ta không thể nhận ra được lỗi sai của mình.

Nếu không tự tin vào những đánh giá của bản thân về khả năng của mình, bạn có thể thử 3 cách sau đây:

1. Tiếp tục nghiên cứu

Thay vì tự cho rằng mình đã nắm rõ kiến thức nào đó, hãy tiếp tục đào sâu hơn nữa. Một khi đào sâu vào vấn đề, bạn sẽ dễ nhận ra còn rất nhiều điều mà mình chưa biết.

2. Hỏi những người xung quanh

Thu thập những ý kiến mang tính xây dựng từ những người xung quanh để có cái nhìn khách quan hơn về khả năng của mình.

3. Rèn luyện tư duy phản biện

Kể cả khi tiếp tục học và tham khảo ý kiến những người xung quanh, bạn sẽ dễ có xu hướng tập trung vào những điều đồng thuận với những gì bạn đã biết do thiên kiến xác nhận. Để hạn chế điều này, hãy liên tục thử thách những suy nghĩ, niềm tin, và kỳ vọng của bản thân bằng cách tìm kiếm thông tin đi ngược lại với điều bạn đã biết.

Lấy từ bài đăng trên Facebook của Vietcetera

Khi chưa hiểu về thói quen

(Ảo tưởng về cường độ học)

Learn more about The Intermediate Blues

4. Học nhiều sẽ bù được việc học không đều

Người mới thường học theo cảm hứng: hôm nay học rất nhiều, vài ngày sau thì không học gì. Họ tin rằng chỉ cần đủ “nặng đô” là sẽ tiến bộ. Thực tế, não bộ học bằng sự lặp lại ổn định, không phải bằng các đợt bùng nổ ngắn.

Bạn có thể so sánh việc học (tiếp thu kiến thức) cũng giống như việc ngủ vậy. Bạn phải ngủ đủ số giờ mỗi ngày thì cơ thể mới khỏe mạnh, và bạn không thể ngủ bù vào ngày cuối tuần.

Tiến bộ

5. Tiến bộ phải diễn ra đều và ngày càng nhanh hơn

Đây là phần quan trọng nhất, và cũng là giai đoạn mà nhiều người bỏ cuộc.

Ở giai đoạn đầu, người học thường tiến bộ rất nhanh. Điều này đến từ hai nguyên nhân: sự háo hức ban đầu và việc kiến thức đi từ dễ đến khó. Giai đoạn này tạo ra cảm giác “lên tay” rõ rệt.

Sau đó, tiến bộ chậm lại. Người học vẫn dành thời gian, vẫn nỗ lực, nhưng kết quả dường như đứng yên, thậm chí có lúc còn kém đi. Đây là giai đoạn cao nguyên. Rất nhiều người hiểu nhầm giai đoạn này là dấu hiệu mình không hợp, không đủ năng lực, hoặc học sai cách.

Thực ra, giai đoạn cao nguyên là thời kì chuyển tiếp. Não bộ đang tái cấu trúc, sắp xếp lại những gì đã học, nhưng sự thay đổi này không thể quan sát trực tiếp từ bên ngoài.

Nếu người học tiếp tục ở lại đủ lâu, sau giai đoạn cao nguyên thường xuất hiện một bước nhảy rõ rệt. Những thứ trước đây mơ hồ bỗng kết nối lại với nhau, thao tác trở nên tự nhiên hơn, tư duy trôi chảy hơn. Đây không phải phép màu, mà là kết quả của một quá trình tích lũy dài.