Active

Trong bản dịch này mình xin phép để nguyên thuật ngữ bằng Tiếng Anh. Đồng thời, mình xin phép lược bỏ một số phần thừa, không đi vào trọng tâm để giữ cho bài viết được ngắn gọn. Nếu bạn muốn đọc bản đầy đủ bằng Tiếng Anh của bài viết này, vui lòng đến trang Tatsumoto, và bài viết này là Active immersion

Đắm mình chủ động (Active Immersion - Mình không biết dịch sao cho hay lun ;-;) là một phần quan trọng của việc học ngôn ngữ và nó đòi hỏi sự tập trung cao độ (thậm chí hoàn toàn) đến nội dung bạn đang tiêu thụ.

Active Immersion là gì

Active Immersion là yếu tố quan trọng nhất trong việc học ngôn ngữ. Trong quá trình này, bạn dành toàn bộ sự tập trung của mình vào những nội dung (Audio, Video, hoặc văn bản trong sách, truyện) mà bạn tiêu thụ

Đây là lúc não bộ bắt đầu "tiếp thu" ngôn ngữ, bắt đầu quét các phần (patterns) và đoán. Ngay cả khi nội dung bạn đang tiêu thụ không thực sự dễ hiểu (Incomprehensible), bộ não của bạn vẫn đang nỗ lực tìm kiếm các phần nhỏ trong đó, làm quen với các âm thanh và xây dựng mô hình ngôn ngữ.

Thậm chí có thể nói rằng việc thực hiện Active Immersion thôi cũng đủ để trở lên thông thạo ngoại ngữ. Tất nhiên, Passive Immersion (Đắm mình thụ động) sẽ có ích nhưng không bắt buộc. Có thể ngừng sử dụng SRS trong việc học nhưng sẽ cần nhiều thời gian hơn để trở lên thành thạo. Nhưng nếu không có sự chủ động tiêu thụ Input thì sự học sẽ không thể cất cánh. Từ kinh nghiệm của những người học đi trước, chỉ ghi nhớ từ và ngữ pháp sẽ không dẫn đến đâu cả.

Bắt đầu nạp Input

Việc hiểu những nội dung khiến bạn thấy vui thực sự quan trọng. Khám phá nội dung ở ngôn ngữ mục tiêu, thử nghiệm với các Media khác nhau, các thể loại khác nhau. Để có thể nạp input hàng giờ mỗi ngày, nội dung phải “thực sự khiến bạn thấy thích”, như Steven Krashen thường nói. Bạn còn một hành trình học tập dài phía trước, vì vậy điều cần thiết là phải thực sự yêu thích và đam mê một thứ gì đó ở ngôn ngữ bạn học. Chỉ có nội dung yêu thích của bạn mới có thể khiến bạn dành nhiều thời gian cho nó.

Phải mất hàng nghìn giờ xem, nghe và đọc bằng ngôn ngữ mục tiêu để trở nên thông thạo. Bạn càng nạp input nhiều, bạn càng tiến bộ nhanh hơn. Để tối đa hóa quá trình học, nên tăng sự tiếp xúc với ngôn ngữ mục tiêu trong khi giảm thiểu việc tiếp xúc với các ngôn ngữ khác. Trong AJATT, chúng tôi khuyên bạn nên bắt đầu học càng nhiều càng tốt ngay từ đầu. Việc đắm mình vào ngoại ngữ chủ động và thụ động tổng lại nên hơn 12 giờ mỗi ngày để đạt được tiến bộ nhanh chóng.

Nếu một loại Media khiến bạn thấy chán, hãy thử bỏ nó đi và chuyển sang thứ gì đó hấp dẫn hơn hơn, thứ gì đó khác có vẻ sẽ khiến bạn thích. Một bộ phim mới, một cuốn sách mới. Để duy trì động lực học ngôn ngữ mục tiêu của bạn, hãy tiếp tục tương tác với nội dung thú vị.

Đối mặt với sự mơ hồ

Khi bắt đầu học một ngôn ngữ mới, bạn sẽ tiếp thu những nội dung không quen thuộc mà có thể khiến bạn cảm thấy gần như không thể hiểu được. Trong một thời gian, bạn sẽ phải đối mặt với việc không hiểu nhiều hoặc không hiểu mọi thứ. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải chấp nhận rằng đây là một phần tự nhiên của quá trình tiếp thu ngôn ngữ và tự nhắc mình rằng điều này chỉ là tạm thời.

Hãy chấp nhận rằng sẽ có khoảng thời gian bạn sẽ không hiểu được nhiều. Trong khi đắm mình, bạn thực sự đang học mọi lúc. Bộ não của bạn làm việc trong tiềm thức. Nó học cách phân tích âm thanh, chú ý và nhận biết các từ, suy ra ý nghĩa từ ngữ cảnh. Ngoài ra, việc phân tích nguồn nội dung tiêu thụ và tra từ điển có thể hỗ trợ thêm cho quá trình học tập.

Để nhanh chóng mở rộng vốn từ vựng của bạn và vượt qua những thử thách ban đầu, trong vài tháng đầu tiên, bạn nên sử dụng một bộ thẻ Anki được tạo sẵn để hoàn thiện một lượng từ vựng cơ bản, giúp việc học sau này trở nên dễ dàng và thú vị hơn.

Để giúp bản thân trong giai đoạn đầu học ngôn ngữ, bạn có thể xem TV Show và Phim có phụ đề bằng ngôn ngữ mục tiêu, mặc dù không phải lúc nào cũng nên như vậy, bởi việc phát triển khả năng nghe của bạn cũng quan trọng không kém.

Có một số lý do tại sao TV và phim có phụ đề TL (Ngôn ngữ mục tiêu) là một lựa chọn tốt. Hình ảnh có thể cung cấp thêm ngữ cảnh giúp dễ hiểu. Ngoài ra, bạn có thể nghe cách phát âm chính xác của những từ bạn đang đọc. Khi bạn nghe phụ đề được "nói lớn" như vậy, thông qua các khoảng dừng và ngữ điệu, bạn có thể diễn giải cấu trúc câu và phân tích các thành phần câu tốt hơn. Cuối cùng, ngôn ngữ trong truyền hình và phim ảnh nhìn chung đơn giản hơn so với sách, blog hoặc các bài báo.

Sự thiếu khả năng hiểu ngoại ngữ có thể khiến bạn thấy nản. Bạn có thể muốn bật phụ đề tiếng Anh hoặc phụ đề bằng ngôn ngữ mẹ đẻ của mình. Đừng làm vậy vì xem với phụ đề bằng ngôn ngữ bạn đã biết không giúp ích gì cho việc học ngoại ngữ của bạn. Hãy tin tưởng vào quá trình đắm mình.

Bạn cũng có thể đắm mình trong nội dung bạn đã sử dụng trước đây bằng ngôn ngữ khác. Ví dụ: nếu bạn đã xem Anime phụ đề Tiếng Việt rồi thì giờ chuyển qua dùng phụ đề Tiếng Nhật. Vì bạn đã biết cốt truyện nên nó sẽ giúp bạn hiểu được các chương trình bằng ngôn ngữ khác. Đối với những chương trình bạn chưa xem, việc đọc tóm tắt trước hoặc sau khi xem sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về câu chuyện.

Để duy trì sự tương tác và duy trì động lực, có lẽ không nên xem nội dung hai lần. Làm như vậy có thể nâng cao khả năng hiểu của một người do đã có kiến ​​​​thức trước đó về cốt truyện, tuy nhiên, nó cũng có thể khá là chán. Thay vào đó, hãy cân nhắc việc nghe lại những gì bạn đã chủ động xem trong quá trình đắm mình thụ động. Bằng cách này, bạn sẽ không lãng phí những giờ học tập chủ động của mình vào việc lặp đi lặp lại nội dung.

Khi mới bắt đầu, những thứ như tiểu thuyết khoa học viễn tưởng hay Fantasy sẽ rất khó đọc. Chọn nội dung có ngôn ngữ đơn giản hơn có thể sẽ khiến bạn dễ thở hơn. Ví dụ: các chương trình về cuộc sống thường ngày.

Tuy nhiên, hãy tránh nội dung dành cho trẻ em vì nội dung đó thường không gây hứng thú cho người lớn. Ngôn ngữ quá đơn giản ngay cả đối với người mới bắt đầu học ngôn ngữ. Cốt truyện quá ngớ ngẩn và ngớ ngẩn. Sau khi học 1.000 từ đầu tiên từ bộ thẻ Anki được tạo sẵn, bạn sẽ không cần phải hạn chế bản thân quá nhiều, vì vốn từ vựng đó sẽ cải thiện khả năng thông hiểu lên ít nhiều.

Các kiểu Active Immersion

Người học thường thắc mắc tần suất tra từ trong khi chủ động học. Bạn có thể tra từng từ và cố gắng hiểu 100% nội dung bạn đang tiêu thụ, không tra cứu gì và chỉ để não tiếp thu ngôn ngữ từ từ hoặc cố gắng cân bằng cả hai. Trong thực tế, việc cố gắng quyết định khi nào nên tra cứu và khi nào không tra cứu thực sự rất đau đầu có thể sẽ dẫn đến decision fatigue (Mệt mỏi do phải quyết định). Bạn có mở từ điển sau mỗi X từ bạn không biết không? Hay bạn tra cứu mỗi X phút một lần? Bạn có phải đo thời gian không? Có rất nhiều điều không chắc chắn. Thay vì cố gắng hòa hợp chúng, bạn nên thực hiện chúng thành các hướng riêng biệt, Intensive và Free-flow.

Đắm mình chuyên sâu (Intensive immersion)

Đắm mình chuyên sâu là khi bạn tra cứu mọi thứ và cố gắng hiểu 100%. Trong quá trình đó, bạn sẽ ở trong trạng thái có ý thức hơn khi bạn phân tích kỹ lưỡng ngôn ngữ trong quá trình học. Khi đắm mình, bạn thực sự ngẫm nghĩ ngôn ngữ một cách cẩn thận, sử dụng từ điển để tra nghĩa của từng câu và tạo thẻ SRS để đảm bảo rằng bạn không quên những gì mình đã học.

Học chuyên sâu là cách hiệu quả nhất để tìm, lưu và ghi nhớ các từ mới. Tuy nhiên, đây là một hoạt động đòi hỏi nỗ lực và sự tập trung cao. Khả năng tập trung là hữu hạn và việc duy trì sự tập trung đó đòi hỏi rất nhiều năng lượng. Để tối đa hóa lợi ích của Immersion, bạn nên thực hành Intensive Immersion khi bạn cảm thấy sảng khoái và tỉnh táo, chuyển sang Free-flow Immersion khi năng lượng của bạn đang dần cạn kiệt.

Ban đầu, không phải lúc nào bạn cũng có thể hiểu hết từng câu một trong quá trình Intensive Immersion. Bạn có thể không hiểu được một số câu ngay cả khi dùng từ điển. Nếu một câu quá khó hiểu hoặc có quá nhiều từ không quen thuộc, tốt nhất bạn nên lưu nó lại trong Anki và quay lại sau vài tuần, thậm chí vài tháng. Bạn nên tập trung vào những cụm từ đơn giản hơn trước, những điều bạn đã sẵn sàng tiếp thu. Khi khả năng hiểu của bạn tăng lên, phần ngôn ngữ đầy thử thách trước đây sẽ ngày càng trở nên dễ dàng hơn.

Free flow immersion

Nếu bạn ngồi cả ngày thực hiện đào câu, một là bạn sẽ bị điên hoặc hai là sẽ chết vì lao lực. Free flow immersion hay đắm mình tự do là khi bạn cho phép bản thân thư giãn mà không cần phải đào câu hay tra từ mà vẫn tập trung vào nội dung. Bạn sẽ không làm gián đoạn dòng chảy đó để dừng và tra từ. Thay vào đó, bạn đang chấp nhận sự mơ hồ đó và để đầu mình tự diễn giải những gì bạn đang tiêu thụ. Free flow immersion là điểm giữa của Passive Immersion và Intensive Immersion.

Free flow immersion có vẻ không hiệu quả lắm, suy nghĩ này hoàn toàn sai. Khả năng hiểu của bạn sẽ tiếp tục được cải thiện khi bạn tự suy ra ý nghĩa từ ngữ cảnh. Ngay cả những chi tiết nhỏ cũng có thể cải thiện khả năng hiểu của bạn. Khi mức độ hiểu biết của bạn ngày càng được tăng lên, Immersion kiểu này sẽ càng trở nên quan trọng và giúp bạn tiến bộ nhanh hơn.

Bạn càng thực hiện đắm mình trong dòng chảy tự do của ngôn ngữ, ngôn ngữ của bạn sẽ càng gần với người bản ngữ hơn. Vì vậy việc trau dồi kỹ năng này là cần thiết. Như bạn đã biết, người bản ngữ không dành thời gian phân tích từng câu, cũng không ngồi tra từ điển mà họ tiếp thu ngôn ngữ dần dần.

Hãy nhớ rằng, tất cả chúng ta đều học ngôn ngữ mẹ đẻ của mình hoàn toàn thông qua free-flow immersion, vì vậy tôi tin rằng điều này quan trọng hơn Intensive Immersion khi nhìn toàn cảnh. Mặt khác, Intensive Immersion lại rất tốt cho việc mở rộng vốn từ vựng của bạn.

Trong quá trình học này, bạn nên cố gắng hiểu mà không cần dựa vào phụ đề TL (ngôn ngữ đích - ngôn ngữ mục tiêu). Luyện nghe là điều bắt buộc để đạt được sự trôi chảy nói chung.

Tỉ lệ cân bằng

Hàng ngày, bạn phải thực hiện cả Passive Immersion, Free-flow với Intensive Immersion. Cả ba đều đóng một vai trò trong quá trình tiếp thu ngôn ngữ. Không khó để xác định thời điểm thực hiện từng việc; Passive Immersion khi bạn đang làm việc khác, Intensive Immersion khi bạn có năng lượng và động lực để tra cứu từ ngữ, và Free-flow khi bạn quá mệt mỏi để thực hiện Intensive Immersion.

Như đã đề cập ngắn gọn ở trên, chúng tôi khuyên bạn nên chọn những nội dung khác nhau để thực hành 2 kiểu Immersion trên. Ví dụ: nếu bạn đang xem một bộ phim dài tập, bạn có thể xem một tập bằng Free-flow immersion, sau đó chuyển sang Intensive cho tập tiếp theo. Ngoài ra, bạn có thể xem một loạt phim ở Free-flow và một loạt phim khác ở chế độ Intensive. Tốt nhất là cùng thể loại để ngôn ngữ trong cả hai chương trình đó tương đối giống nhau và bạn được tiếp xúc nhiều hơn một lần với mỗi từ vựng.

Khi đắm chìm ở chế độ free-flow, có nhiều lúc mà những từ nhất định không xuất hiện thường xuyên và bạn không để ý và thêm nó vào học. Vì vậy, điều quan trọng là phải luyện tập Intensive Immersion để thu hẹp khoảng cách giữa từ vựng của chúng ta và của người bản ngữ. Vì chúng ta không có 20 năm để học hết từ vựng một cách tự nhiên chỉ bằng cách học theo free-flow. Chúng ta phải sử dụng từ điển và tạo thẻ SRS để thực sự mở rộng vốn từ vựng của mình. Cách tốt nhất để làm điều này là Extensive Reading.