Skip to content

Tự học Tiếng Nga

Một hướng dẫn tự học Tiếng Nga được viết lại từ hướng dẫn My guide to learning Russian through watching and listening to comprehensible input. trên Reddit.

Lưu ý

Lộ trình & phương pháp tự học đã được đề cập ở Hướng dẫn tự học ngoại ngữ. Bạn nên đọc hướng dẫn tự học trước khi bắt đầu.

Đây là phương pháp mình đã dùng để bắt đầu học tiếng Nga. Nó dựa trên immersion (ngâm mình trong ngôn ngữ) và ưu tiên nghe trước, nhưng vẫn cần học thêm bảng chữ cái, từ vựng và ngữ pháp để việc học trơn tru hơn. Mọi tài nguyên ở đây đều miễn phí nhé!

1. Học Bảng Chữ Cái Cyrillic

Một số hướng dẫn gợi ý bỏ qua Cyrillic và nhảy thẳng vào nghe. Cá nhân mình thấy như vậy hơi cực đoan. Cyrillic không khó — bạn có thể nắm cơ bản chỉ trong một cuối tuần. Đúng là phải mất nhiều năm mới đọc nhanh như người bản ngữ, nhưng việc nhận diện bảng chữ cái sớm sẽ giúp bạn đỡ bối rối về sau.

Tuy vậy, cần lưu ý: đọc quá nhiều quá sớm có thể làm hỏng phát âm. Chính tả tiếng Nga không ghi trọng âm, và nguyên âm thường bị biến đổi khi không nhấn. Nếu bạn quen đọc sai từ, sau này rất khó sửa. Vì thế mình khuyên:

  • Học Cyrillic sớm (chỉ để nhận diện, không cần đọc trôi chảy).
  • Tập trung vào nghe trước.
  • Chỉ dùng đọc như một bổ trợ cho đến khi tai bạn quen dần với ngôn ngữ.

2. Từ Vựng

Sau khi bạn biết bảng chữ cái và nắm sơ lược về chia động từ, đã đến lúc xây vốn từ.

Quy tắc vàng: Đừng chỉ học thuộc danh sách từ. Đọc một trang từ vựng hầu như không đọng lại. Điều hiệu quả là gọi nhớ chủ động — ép não phải tự nhớ thì nó mới khắc sâu.

Vì vậy, mình khuyên dùng Anki.

  • Bắt đầu với bộ thẻ có sẵn (500–1000 từ đầu tiên). Có rất nhiều bộ thẻ tiếng Nga online. Không hoàn hảo, nhưng đủ tốt để bạn bắt đầu.
  • Gọi nhớ chủ động — đừng chỉ lật thẻ. Hãy che đáp án lại và thực sự cố gắng nhớ.
  • Chuyển sang tự tạo thẻ khi bạn đã quen. Thêm từ và câu bạn gặp trong quá trình immersion. Điều này làm việc học trở nên cá nhân và nhớ lâu hơn nhiều.

Mẹo: Nhiều người khuyên nên dùng thẻ câu thay vì thẻ từ đơn. Một câu cho bạn thấy cách dùng từ, đồng thời giúp bạn hấp thụ ngữ pháp tự nhiên.

Memrise cũng ổn, nhưng về lâu dài Anki linh hoạt và mạnh mẽ hơn. Nếu chỉ chọn một công cụ, hãy chọn Anki.

3. Ngữ Pháp

Có người quá chú tâm vào bảng ngữ pháp. Có người thì bỏ qua hoàn toàn, chỉ hy vọng “ngấm” qua tiếp xúc. Mình nghĩ cách tốt nhất là ở giữa: học đủ để nhận ra mình đang thấy gì, rồi để chi tiết dần dần ổn định qua immersion.

Hãy bắt đầu với một khóa ngữ pháp cơ bản (mình sẽ gợi ý bên dưới), sau đó dùng website tham khảo khi bạn thắc mắc. Đừng cố nhớ từng quy tắc — chỉ cần quen đến mức câu tiếng Nga không còn giống như chuỗi âm thanh ngẫu nhiên.

Tài liệu ngữ pháp gợi ý:

Mục tiêu tối thiểu khi mới học ngữ pháp:

  • Nhận ra 6 cách (case) và đuôi thường gặp (ví dụ: cách công cụ thường kết thúc bằng -ом, cách giới từ thường bằng -е).
  • Nhớ đuôi tính từ ở cách chủ cách (nominative).
  • Nhận diện sơ lược động từ đang được chia.

Đừng căng thẳng vì chưa nắm hết. Hãy coi ngữ pháp như chiếc đèn pin: chỉ cần đủ ánh sáng để soi những gì bạn thấy trong immersion.

4. Immersion

Bây giờ mới đến phần thú vị. Immersion là cách tốt nhất để tiếng Nga bật sáng trong đầu bạn. Ban đầu, tiếng Nga sẽ chỉ như dòng âm thanh loạn xạ. Điều đó là bình thường. Theo thời gian, não bạn sẽ tự nhận ra mẫu — từ, đuôi, ngữ điệu — và việc nghe trở nên dễ dần.

Mấu chốt: dùng tài liệu vừa thú vị vừa dễ hiểu. Nếu chán, bạn sẽ bỏ cuộc.

Playlist cho người mới hoàn toàn

Kênh mình thích nhất cho người mới–trung cấp

Các kênh khác cũng rất hay (đôi khi có tiếng Anh phụ đề): In Russian from Afar, In Simple Russian, Yaroslava Russian, Russian with Max.

5. Nghe

Nghe là cốt lõi của phương pháp này. Hãy biến nó thành thói quen hằng ngày.

Đặt mục tiêu thực tế: với mình, đó là “hiểu một podcast dành cho người học ngay lần nghe đầu trong vòng một năm.” Mình đạt được điều đó với Random Russian podcast của Sveta sau khoảng 5 tháng immersion.

Khi nghe:

  • Đừng lo nếu ban đầu như tiếng loạn. Não bạn sẽ thích nghi.
  • Nghe lại nội dung bạn thích. Càng nghe nhiều lần, câu từ càng tự nhiên.
  • Pha trộn trình độ: chủ yếu nghe input dễ hiểu, nhưng thỉnh thoảng thử nội dung gốc (native), dù hiểu ít. Nó rèn tai bạn.

6. Đọc

Khi đã có vốn từ khoảng 500–1000, hãy bắt đầu đọc. Đọc giúp biến từ thụ động thành chủ động, và củng cố ngữ pháp tự nhiên.

Mẹo:

  • Bắt đầu với sách bạn đã biết bằng tiếng Anh — ngữ cảnh sẽ giúp ích.
  • Đừng tra từng từ mới. Hãy đọc tiếp, để ý mẫu, và chỉ tra khi từ lặp lại nhiều lần.
  • Thêm câu hay vào bộ Anki của bạn.

Ngoài sách, hãy đọc bài báo, blog, hoặc truyện hài theo sở thích. Khi quan tâm tới nội dung, bạn sẽ đọc nhiều hơn — và đó là cách bạn tiến bộ.

7. Crosstalk & Language Partners

Nếu có thể, hãy thử crosstalk: bạn nói tiếng mẹ đẻ, còn đối tác nói tiếng Nga. Đây là một trong những cách nhanh nhất để tăng khả năng hiểu.

Bạn có thể tìm đối tác trên HelloTalk, Tandem, hoặc Conversation Exchange. Hai người mình gợi ý:

8. Tiếp bước

Đây chính là giai đoạn mà bạn sẽ dành phần lớn thời gian: immerse, chú ý, rồi dần dần hấp thụ tiếng Nga cho đến khi nó trở thành một phần trong bạn.

  1. Immersion — Nghe, đọc, xem. Để ngôn ngữ ngấm vào bạn.
  2. Chú ý — Để ý những từ, ngữ pháp, hoặc mẫu nổi bật.
  3. Học — Thêm vào Anki, tra ngữ pháp, hoặc tự đi tìm hiểu.
  4. Bắt gặp trong lần immerse tiếp theo để khiến cho khả năng ghi nhớ càng thêm vững chắc.