Skip to content

Trước khi bắt đầu học

Trước khi bắt đầu học ngoại ngữ

Trước khi bắt đầu vào đọc lộ trình học ngoại ngữ, có thể bạn sẽ muốn làm một bài khởi động để bắt đầu làm quen dần với phương pháp học tập được định hướng trong trang.

1.1. Nhiều người học ngoại ngữ "thất bại" do đâu?

Hiện nay có rất nhiều người đã bắt đầu học các ngoại ngữ khác nhau vì những mục tiêu khác nhau. Dù vậy, không ít người sau nhiều năm học vẫn không thể đạt được mục tiêu ấy. Do việc học ngoại ngữ quá khó? Hay do chưa đủ chăm?

Việc học ngoại ngữ cần rất nhiều thời gian, công sức và sự cam kết. Vậy nên, bạn cần phải có một mục tiêu rõ ràng trước khi bắt đầu.

Trong các hướng dẫn học ngoại ngữ khác (mà mình đã đọc), họ đề cập rất nhiều về vấn đề "Thiết lập mục tiêu học ngoại ngữ". Thứ bạn thật sự cần thiết lập là hệ thống học ngoại ngữ, bao gồm những thứ như thói quen học tập hàng ngày và phương pháp học tập.

Phương pháp học tạo ra sự khác biệt rất lớn trong khả năng và tốc độ tiến bộ ngoại ngữ của bạn. Khó có thể đạt được những mục tiêu như vậy chỉ với các phương pháp học ngoại ngữ "truyền thống". Nhiều người "thất bại" vì thiếu vào một phần quan trọng, Immersion, trong quá trình học tập. Immersion để chỉ việc nghe hoặc đọc nội dung của người bản ngữ dành cho người bản ngữ.

Ví dụ:

  • Xem Youtube Tiếng Anh mà không sử dụng phụ đề Tiếng Việt được tính là immerse trong Tiếng Anh.
  • Xem Anime mà không sử dụng phụ đề được tính là immerse trong Tiếng Nhật.

Để tìm hiểu thêm về xây dựng hệ thống học tập, bạn có thể đọc cuốn Atomic Habit hoặc bắt đầu đọc cuốn Không mục tiêu, một hệ thống do mình viết.

1.2. Vấn đề với phương pháp truyền thống

Học ngoại ngữ theo phương pháp "truyền thống" thì nó thường sẽ kiểu như này:

  • Học bảng chữ cái (nếu có)
  • Học các câu cơ bản như câu chào hỏi, tự giới thiệu.
  • Học cấu trúc ngữ pháp và từ vựng cơ bản.
  • Nghĩ ra câu bằng cách trò chuyện với giáo viên hoặc bạn học hoặc bằng cách viết.
  • Dịch các câu ví dụ từ Tiếng Việt sang ngôn ngữ đích (TL - Target Language) và ngược lại.
  • Tra cứu thêm tài liệu về cấu trúc ngữ pháp và từ vựng trong sách giáo khoa hoặc xem video YouTube
  • Thực hành hội thoại sử dụng kiến thức đã học.
  • Tích lũy thêm nhiều cấu trúc từ vựng và ngữ pháp và lấy số lượng làm thước đo cho sự tiến bộ của bản thân
  • Giai đoạn cuối: Cố nói và viết để rèn luyện khả năng ngoại ngữ

Bản thân việc học như này hoàn toàn được, nhưng chưa đủ để giúp bạn đạt được trình độ cao. Vấn đề là những người học thuộc nhóm trên không tương tác với ngôn ngữ thực tế.

Người mới học thường mắc một lỗi là cố gắng học tài liệu cho đến khi hiểu hết thì thôi và không thực hiện Immersion vì chưa cảm thấy thoải mái, "sẵn sàng".

Tuy nhiên, cần ngừng sử dụng tài liệu cho người mới học càng sớm càng tốt vì trên thực tế, bạn sẽ không bao giờ cảm thấy sẵn sàng nếu không bắt đầu tiếp xúc với ngôn ngữ thực tế và làm quen với nó.

Chủ nghĩa cầu toàn có thể là con dao hai lưỡi trong việc học ngôn ngữ. Tốn quá nhiều thời gian và công sức mà không đạt được nhiều kết quả, cố ghi nhớ từng chi tiết nhỏ nhất của những thứ không thực sự quan trọng trong cả quá trình học dài đấy.

1.3. Để thành thạo một ngôn ngữ

Để học 1 ngoại ngữ, phải thu thập thật nhiều đầu vào (INPUT), nói cách khác là phải nghe và đọc thật nhiều nội dung như tin tức, phim, video, sách, truyện tranh.. bằng ngôn ngữ đó. (Trích từ Học ngoại ngữ bằng cách xem phim? - Immersion learning).

Để thành thạo một ngôn ngữ ở cấp độ cao cần một số lượng thời gian lớn để đọc và nghe nội dung ngôn ngữ mục tiêu và từ đó hình thành lên trải nghiệm ngôn ngữ. Nếu không có những trải nghiệm cần thiết, việc cố gắng tự tạo câu ở ngôn ngữ mục tiêu thường khiến cho cách diễn đạt trở lên thiếu tự nhiên hoặc khó hiểu. Thêm nữa, việc không hiểu hoặc chưa hiểu rõ cách người bản ngữ sử dụng ngôn ngữ của họ khiến việc hiểu họ trở nên khó khăn hơn rất nhiều do không quen với cách diễn đạt bên ngoài phạm vi của tài liệu học tập.

Đây là lý do tại sao trong việc học ngoại ngữ cần có "Immersion" - đọc và nghe những gì người bản ngữ viết và nói.

Học ngôn ngữ là một quá trình ghi nhớ các thành phần trong vô thức thông qua Comprehensible Input. Điều này có nghĩa là, khi bạn hiểu điều gì đó (comprehensible) trong quá trình Immersion, bộ não của bạn sẽ vô thức lưu mẫu (pattern) đó vào để có thể sử dụng trong tương lai.

Tại sao lại không nói về "biết ngữ pháp" hay "nhớ từ vựng"? Bởi đây không phải là cách xử lý ngôn ngữ tự nhiên.

1.4. Chấp nhận cảm giác khó chịu và mù mờ

Trong việc học ngôn ngữ và trong bất cứ lĩnh vực nào đòi hỏi kỹ năng, bạn sẽ luôn gặp khó khăn trong một thời gian dài cho đến khi bạn tiến bộ hơn. Như đã nói ở trên, nhiều người học (mình cũng đã từng như vậy) cứ cố gắng học thật tốt một thứ gì đó trước khi sử dụng thực tế.

Một người học có thể gặp vấn đề khi cố học một cấu trúc ngữ pháp nào đó quá lâu và không chuyển sang những nội dung khác mà họ nên học.

↑ Đây là điều chúng ta cần tránh

Cần phải học cách chấp nhận sự mù mờ khi học một ngôn ngữ, biết buông bỏ và bắt tay vào làm những gì chúng ta thực sự cần làm. Điều này hoàn toàn khác so với cách học ở trường lớp, nơi được tuyên dương dựa trên thành tích học và được xếp loại thông qua các tiêu chí hoặc các kỳ thi.

Những người học ở trên dễ cảm thấy nản vì không hiểu được tất cả hoặc phần nhiều khi tương tác với ngôn ngữ thực tế, cho dù đó là một bộ phim truyền hình, hay một quyển sách hoặc thậm chí chỉ là một cuộc hội thoại bình thường với người bản ngữ. Việc tiếp tục như vậy khi bạn hiểu rất ít nghe có vẻ không hợp lí, nhưng như đã nói ở các phần trước, học một ngôn ngữ cũng giống như nhảy vào hố sâu bất tận vậy. Không dễ dàng gì để có thể hiểu hết quyển tiểu thuyết hay một bộ phim (dài tập) đó ngay lần đầu. Cần tới lần thứ ba, thứ tư, thứ năm và thậm chí thứ sáu để có thể học được điều gì đó.

Điều khiến việc học ngôn ngữ trở nên quá khác biệt so với các môn học ở trường là nó dựa trên việc sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên và thực tế, thứ mà tài liệu học tập không thể truyền tải được. Vì vậy, cách duy nhất để làm quen với mọi thứ là chấp nhận sự mù mờ (low comprehension), vì càng tương tác với ngôn ngữ nhiều thì sẽ càng tiến bộ hơn.

Chúng ta không chỉ thực hiện Immersion mà không làm gì khác. Cũng cần học những thứ như ngữ pháp và từ vựng. Đồng thời, sử dụng từ điển để học từ trong quá trình Immersion.

1.5. Việc bạn cần làm, mỗi ngày

Vậy nên, việc hàng ngày của bạn có thể đơn giản hóa là: học từ vựng + ngữ pháp + tiêu thụ nội dung (Comprehensible Input thì càng tốt)

1.6 Bạn tiến bộ như thế nào

Có thể bạn chưa biết: Bạn hoàn toàn có thể học được đến cấp độ trung cấp của một ngoại ngữ bất kì mà không gặp quá nhiều khó khăn. Lúc tiến bộ nhanh nhất sẽ là khoảng sau giai đoạn mới bắt đầu học một chút. Tuy nhiên, sau khi đạt đến trình độ trung cấp, tiến trình bắt đầu bị chậm lại. Nó sẽ trông như biểu đồ này:

Từ trình độ trung cấp lên cao cấp sẽ cần rất nhiều thời gian. Lúc đấy bạn sẽ cảm giác như mình đang không tiến bộ và phương pháp học tập của mình sai. Nhưng nếu bạn vẫn tiếp tục immerse ngoại ngữ và sử dụng Anki hàng ngày, thì khả năng ngoại ngữ của bạn vẫn đang cải thiện, chỉ là nó không nhanh như khi mới học thôi. Mình xin phép trích và dịch lại phần này trong trang FAQ của TheMoeWay

Hãy nhớ rằng bạn có thể hiểu khoảng 80% các nội dung mình thực hiện Immersion với khoảng 2000 từ. Bạn có thể hiểu là 90% với 10.000. Nó giống như đi dường dốc vậy, càng ngày càng trở nên dốc hơn. 20.000 bạn hiểu là 95%. 30.000 thì cuối cùng bạn cũng có thể đạt gần 100%. Cảm giác này khá tệ, nhưng bạn vẫn phải tiếp tục thôi.

Bạn đã sẵn sàng? Bắt đầu đọc lộ trình học

Nguồn

Bài viết được viết dựa trên cũng như tham khảo từ các bài viết sau: