Tâm lý học lâm sàng
Khóa này sẽ học hoàn toàn bằng Tiếng Anh do mình lười tìm tài nguyên Tiếng Việt :)). Có gì bạn qua trang tự học Tiếng Anh của Khu học mở để tự học Tiếng Anh nhé.
I. Giai đoạn nền tảng (Foundation) – 3-4 tháng
Mục tiêu: Nắm chắc khái niệm cơ bản về tâm lý học, nghiên cứu khoa học, và phương pháp thống kê.
| Môn học | Nội dung | Tài liệu/Sách | Khóa học online |
|---|---|---|---|
| 1. Giới thiệu Tâm lý học (Introduction to Psychology) | Lịch sử, ngành học, các lĩnh vực, khái niệm cơ bản | - Psychology, 12th Edition – David Myers - OpenStax Psychology (Free PDF) |
- MIT OCW: Introduction to Psychology |
| 2. Thống kê & Phương pháp nghiên cứu (Statistics & Research Methods) | Thống kê cơ bản, phân tích dữ liệu, thiết kế nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu lâm sàng | - Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics – Andy Field - Research Methods in Psychology – Beth Morling |
- Coursera: Introduction to Statistics - MIT OCW: Research Methods in Psychology |
| 3. Sinh lý học thần kinh cơ bản (Biopsychology / Brain & Behavior) | Hệ thần kinh, não bộ, hormone, thần kinh học hành vi | - Biopsychology, 10th Edition – John P.J. Pinel | - MIT OCW: Brain and Behavior |
Thực hành song song:
- Làm bài tập SPSS hoặc R cơ bản để phân tích dữ liệu.
- Quan sát video minh họa sinh lý thần kinh (ví dụ: Khan Academy Neuroscience).
II. Giai đoạn chuyên ngành cơ bản (Core Clinical Psychology) – 4-6 tháng
Mục tiêu: Hiểu các rối loạn tâm thần phổ biến, kỹ thuật đánh giá, và đạo đức nghề nghiệp.
| Môn học | Nội dung | Tài liệu/Sách | Khóa học online |
|---|---|---|---|
| 1. Tâm bệnh học người lớn (Adult Psychopathology) | Rối loạn lo âu, trầm cảm, tâm thần phân liệt, rối loạn nhân cách | - Abnormal Psychology, 18th Edition – Ronald J. Comer - Essentials of Abnormal Psychology – V. Mark Durand |
- Coursera: Abnormal Psychology |
| 2. Đạo đức nghề tâm lý (Ethics in Clinical Psychology) | Nguyên tắc đạo đức, luật, quyền bệnh nhân, HIPAA | - Ethics in Psychology and the Mental Health Professions – Gerald P. Koocher & Patricia Keith-Spiegel | - APA Ethics Resources |
| 3. Kỹ thuật tâm lý trị liệu cơ bản (Introduction to Psychotherapy Techniques) | CBT, ACT, giải quyết vấn đề, tư vấn cơ bản | - Theory and Practice of Counseling and Psychotherapy – Gerald Corey | - Coursera: Psychological First Aid |
| 4. Đánh giá trí tuệ (Intellectual Assessment) | IQ tests, WAIS, WISC, đánh giá năng lực nhận thức | - Essentials of WISC-V Assessment – Dawn P. Flanagan | - MIT OCW: Psychological Assessment |
| 5. Đánh giá nhân cách (Personality Assessment) | MMPI, Big Five, Rorschach, phương pháp đánh giá hành vi | - Handbook of Personality Assessment – Irving B. Weiner | - Coursera: Positive Psychiatry and Mental Health |
Thực hành song song:
- Quan sát video phỏng vấn đánh giá lâm sàng trên YouTube (ví dụ: “Clinical Psychology Assessment Demo”).
- Thực hành viết báo cáo đánh giá giả lập dựa trên các case study từ sách.
III. Giai đoạn chuyên sâu & phát triển (Developmental & Specialized) – 4-6 tháng
Mục tiêu: Nắm kiến thức về các nhóm đối tượng đặc thù, trị liệu, can thiệp tâm lý.
| Môn học | Nội dung | Tài liệu/Sách | Khóa học online |
|---|---|---|---|
| 1. Tâm bệnh lý phát triển (Developmental Psychopathology) | Rối loạn phát triển, ADHD, ASD, tâm lý trẻ em & thanh thiếu niên | - Developmental Psychopathology, 3rd Edition – Cicchetti & Cohen | - Coursera: Child Development |
| 2. Tâm bệnh học người cao tuổi & phụ nữ (Geriatric & Women Psychopathology) | Trầm cảm, sa sút trí tuệ, rối loạn tâm lý theo tuổi | - Psychopathology in the Elderly – Graham Stokes | - Coursera: Positive Psychiatry and Mental Health |
| 3. Tâm lý học y học (Medical Psychology) | Ứng dụng tâm lý trong bệnh lý thể chất, đau mãn tính, bệnh mạn tính | - Medical Psychology – David F. Marks | - Coursera: Health Psychology |
| 4. Trị liệu trẻ em & thanh thiếu niên (Child & Adolescent Psychotherapy) | CBT trẻ em, play therapy, trị liệu gia đình cơ bản | - Child and Adolescent Therapy: Science and Art – Jeremy P. Shapiro | - Coursera: Supporting Children’s Mental Health |
| 5. Trị liệu khủng hoảng & nhóm (Crisis & Group Therapy) | Quản lý khủng hoảng, nhóm trị liệu | - Crisis Intervention Strategies – Richard K. James | - Coursera: Psychological First Aid |
| 6. Tâm lý trị liệu Phật giáo (Buddhism Psychotherapy) | Mindfulness, thiền, CBT kết hợp thiền | - Mindfulness-Based Cognitive Therapy for Depression – Segal, Williams, Teasdale | - Coursera: Mindfulness and Well-being |
Thực hành song song:
- Lập case study mô phỏng trị liệu trẻ em hoặc nhóm.
- Tham gia workshop online về CBT, Mindfulness, hoặc Play Therapy.
IV. Giai đoạn thực hành lâm sàng (Practicum & Placement) – 3-6 tháng
Mục tiêu: Thực hành kỹ năng đánh giá, trị liệu, tư vấn trực tiếp hoặc giả lập.
| Môn học | Nội dung | Thực hành |
|---|---|---|
| Thực hành đánh giá lâm sàng (Assessment Practicum) | Administer & interpret IQ, nhân cách, bài test tâm lý | - Tìm case study trên sách & online (ví dụ: Essentials of WAIS-IV Assessment) |
| Thực hành trị liệu (Therapy Practicum) | Thực hành CBT, play therapy, group therapy, crisis counseling | - Roleplay với đồng học hoặc ghi video mô phỏng - Quan sát các session thực hành online trên YouTube/Coursera |
| Thực hành cộng đồng (Community Placement) | Quan sát & hỗ trợ các chương trình sức khỏe tâm thần | - Tình nguyện tại bệnh viện tâm thần, trung tâm tư vấn (nếu có thể) |
V. Giai đoạn nghiên cứu & nâng cao (Research & Capstone Project) – 2-4 tháng
Mục tiêu: Làm quen với nghiên cứu khoa học trong tâm lý học lâm sàng, từ thiết kế nghiên cứu, thu thập dữ liệu đến báo cáo.
| Hoạt động | Nội dung | Tài liệu/Sách |
|---|---|---|
| Nghiên cứu nhỏ (Mini Research Project) | Chọn một chủ đề rối loạn tâm lý, thực hiện khảo sát hoặc quan sát, phân tích dữ liệu | - Research Methods in Psychology – Beth Morling - Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics – Andy Field |
| Báo cáo nghiên cứu | Viết báo cáo theo chuẩn APA, trình bày kết quả & thảo luận | - APA Publication Manual 7th Edition |
Tổng quan thời gian
- Foundation: 3-4 tháng
- Core Clinical Psychology: 4-6 tháng
- Developmental & Specialized: 4-6 tháng
- Practicum & Placement: 3-6 tháng
- Research & Capstone: 2-4 tháng
Tổng cộng: Khoảng từ 16 đến 26 tháng (tương đương 4-6 học kỳ đại học), nhưng bạn có thể linh hoạt rút ngắn nếu học nhanh và song song lý thuyết + thực hành.